Dr. Öğr. Üyesi Tüzün Tolga İnan
Bahçeşehir Üniversitesi Pilotaj Bölüm Başkanı
Pilotaj lisans eğitimi, modern havacılık sektörünün artan ihtiyaçlarına paralel olarak, yükseköğretim düzeyinde verilen nitelikli bir mesleki eğitim alanıdır. Türkiye’de sivil havacılık sektörünün hızlı gelişimi, pilot ihtiyacını artırmış ve buna bağlı olarak üniversitelerde açılan pilotaj programlarının sayısında son yıllarda önemli bir artış yaşanmıştır.
Türkiye’de pilotaj eğitimi, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) denetiminde yürütülmekte olup, teorik ve uçuş eğitimleri ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından belirlenen ulusal ve uluslararası standartlara göre şekillendirilir. Bu çerçevede üniversitelerin pilotaj programları, SHGM tarafından onaylanan eğitim müfredatlarına uyumlu olmak zorundadır.
MÜFREDAT VE AKADEMİK YAPI
Pilotaj lisans programları, hazırlık hariç dört yıllık bir eğitim sürecini kapsamakta ve öğrencilerin hem havacılık bilimlerine dair teorik bilgileri edinmelerini hem de profesyonel düzeyde uçuş yeterliliği kazanmalarını hedeflemektedir.
Programın akademik içeriği şu ana başlıklar altında toplanabilir:
Havacılık Temel Bilimleri: Uçuş teorisi, havacılık fiziği, aerodinamik, uçak sistemleri
Mesleki Bilgiler: Seyrüsefer (navigasyon), meteoroloji, uçuş planlaması, hava trafik hizmetleri, havacılık hukuku
İnsan Faktörleri: Uçuş psikolojisi, CRM (Crew Resource Management), havacılıkta karar verme süreçleri
Uygulamalı Uçuş Eğitimi: Görerek uçuş (VFR), aletli uçuş (IFR), gece uçuşu, çift pilot operasyonları
UÇUŞ EĞİTİMİ VE LİSANSLANDIRMA SÜRECİ
Pilotaj programlarının en ayırt edici özelliği, bölüm derslerinin yanı sıra PPL Teorik ve ATPL Teorik olarak isimlendirilen modüler derslerin ve 200 saatin üzerinde uygulamalı uçuş eğitiminin sunmasıdır. Bu eğitimler üniversitenin kendi bünyesinde kurduğu uçuş akademileri aracılığıyla veya SHGM onaylı özel uçuş okullarıyla yapılan iş birlikleriyle sağlanmaktadır.
Teorik ve uçuş eğitimi sürecinde öğrenciler:
220 saat uçuş tecrübesi (tek motor, çift motor, görerek uçuş, gece uçuşu, aletli uçuş, simülatör dahil) olmak üzere
Teorik PPL eğitimi
Hususi pilot lisansı (PPL)
Teorik ATPL eğitimi
Ticari pilot lisansı (CPL)
ATPL (Airline Transport Pilot License) Frozen lisansını almaya hak kazanırlar.
ÖĞRENCİ KABUL KRİTERLERİ VE SAĞLIK KOŞULLARI
Pilotaj programlarına kabul edilecek öğrenciler, Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) kapsamında SAY (sayısal) puan türünde belirli bir başarı sıralamasına girmelidir. Ayrıca adaylardan:
SHGM tarafından yetkilendirilmiş hastanelerden alınmış Class 1 Sağlık Sertifikası
Uçuşa engel oluşturabilecek psikolojik veya fiziksel rahatsızlığın bulunmaması (Class 1 Sağlık sertifikası içeriğinde değerlendirilmektedir)
Gerekli düzeyde İngilizce yeterliliği (eğer yoksa 1 sene hazırlık eğitimi) şartları aranmaktadır.Bu bağlamda, pilotaj eğitimi hem akademik, psikolojik ve fiziksel yeterlilik gerektiren seçkin bir programdır.
MEZUNİYET SONRASI KARİYER OLANAKLARI
Pilotaj programı mezunları, CPL ve ATPL (Frozen) lisanslarını alarak Türkiye’deki ve yurt dışındaki havayolu şirketlerinde ikinci pilot (First Officer) pozisyonlarında göreve başlayabilirler. THY, Pegasus, SunExpress, AJet, Corendon gibi yerli havayolu şirketlerinin yanı sıra SHGM lisansının JAA lisansına uyumlu olmasından kaynaklı Orta Doğu, Avrupa Birliği dışında kalan (ilaveten İngiltere ve Çekya) Avrupa Ülkeleri ve Asya Kıtasındaki havayollarında da istihdam olanağı bulunmaktadır.
Mezunların iş bulma şansları; İngilizce yeterlilik, uçuş saatlerini başarıyla tamamlamak, lisans geçerliliği ve şirket mülakatlarında başarılı olma kriterlerine bağlıdır.
SONUÇ
Türkiye’de lisans düzeyinde sunulan pilotaj eğitimi, sivil havacılık sektörünün ihtiyaç duyduğu nitelikli pilotları yetiştirmek üzere yapılandırılmış hem akademik hem uygulamalı yönü güçlü olan bir bölümdür. Mevzuata uygunluk, teorik ve uçuş eğitiminin niteliği ile uluslararası standartlara entegrasyon pilotaj eğitiminde stratejik öneme sahiptir. Pilotaj lisans programında üniversite seçimi büyük önem taşımaktadır.
Müfredatın özellikle mühendislik bölümleri baz alındığında çift anadala uygun olması (BAU Pilotaj olarak tüm birinci sınıf müfredatımız yüzde 80 üstü oranda tüm mühendislik bölümleri ile benzerlik göstermektedir), iş birliği bulunan havayolları (SunExpress ve AJet Havayolları ile mülakatlardan başarılı olması doğrultusunda istihdam temelli iş birliği), danışma kurulu (26 üyeden oluşan içerisinde havayollarının uçuş işletme başkanlarını barındıran) vb. yeterlilikler üniversite seçiminde çok önemlidir.
İlaveten kontenjan planlamasının anlaşmalı uçuş okulu ile iletişimde kalarak bildirilmesi de son derece dikkat edilmesi gereken bir husustur.
BAU Pilotaj bölümü olarak uçuşların zamanında yetişmesi için tek üniversite tek uçuş okulu stratejisine bağlı kalarak yılda minimum 10000 saat uçuş imkânı anlaşmalı uçuş okulumuz AFA tarafından sağlanmaktadır. Unutmamak gerekir ki pilotaj lisans programında bölüm derslerini tamamlamakla birlikte en önemli husus ATPL Frozen uçuş lisansını zamanında ve/veya erken alabilmek ve havayollarına daha hızlı şekilde başvuruda bulunarak rekabet avantajından faydalanabilmektir.
