Prof. Dr. Ahmet Beşkese
Bahçeşehir Üniversitesi Rektör Yardımcısı
Bu bir köşe yazısı değil, küçük bir yol haritası… Kendini bildiğin ilk günden hayatının sonuna kadar yolda sana yardımcı olacak, sen öğrendikçe geliştireceğin, düzelteceğin bazı temel notlar. Ama yarı yolda sıkılsan da, sakın sondaki şiiri okumadan geçme.
1. Hayatınla ilgili temel hedeflerin olsun
Oturup düşün: Bundan 30 yıl sonra kim olmak istiyorsun? Nerede, nasıl bir hayat kurmuş olacaksın? Bu büyük hedef, bir pusula gibi iş görür. Üniversite, meslek, şehir, aklına ne geliyorsa tüm seçtiklerin seni bu hedefe ulaşmak için desteklemeli. Sakın amaçlarla araçları birbirine karıştırma. Tabii ki hedefler zamanla değişir; değişiklik korkusuyla hedefsiz kalma. Esnek ama amaçlı ol.
2. Mükemmellik detaylarda saklıdır — ama önce büyük resme bak
Detaylar işi güzelleştirir: notların, sunumun, giyimin, davranışın… ama fazla detaya takılıp büyük resmi kaçırma. Önce şunu sor: Bu yapılanın amacı ne? Büyük resme bakınca hangi detayların gerçekten önemli olduğunu seçebilirsin. Stresin azalır, enerjini verimli kullanabilirsin. Mükemmelliğe ulaşmak sabır ister; önce yolun nereye gittiğini bil.
3. Dürüst ol, doğruyu savun — ama dinlemeyi unutma
Dürüstlük, karakterin ana omurgasıdır. Doğruyu savun; haksızlığa ses çıkar. Ancak inatla aynı noktada ısrar etmek farklı bir şeydir. Karşındakini dinle; yanlışını anlarsan, geri adım atmak cesaret ister ama onur kırmaz. Hatalar kaybettiğimizi değil, öğrendiğimizi gösterir. Doğru söylediğinde görünürde her zaman kazanan sen olmayacaksın, görüntüye aldanma.
4. Başarıların bedeli var
Her başarı bir tercihler bütünü, her tercih bir bedel getirir. Ama bu bedel; uykusuzluk, çaba, sabır gibi senin vereceğin şeyler olmalı. Aileni, arkadaşlarını, sevdiklerini bu uğurda sakın uzun süre ihmal etme. Çünkü bir gün hedeflerine ulaştığında, bunu paylaşmak isteyeceğin kişiler onlar olacak. Çıkar ilişkisi olmayan, karşılıksız sevgi ve dostlukları sıkı sıkıya koru- çünkü onlar kazancın en değerli kısmıdır.
5. Kendinle yarış, başkalarıyla değil
Sınıftaki not farkları, sosyal medyadaki başarı gösterileri seni yanıltmasın. Başkalarının hızına bakmak moralini bozabilir. Herkesin yolculuğu farklı; senin gelişimin, düne göre ne kadar ilerlediğinle ölçülür. İstikrarlı olmak, bazen hızdan daha değerlidir.
6. Her şeyi kontrol edebileceğini zannetme
Plan yap, çalış, elinden geleni yap- ama unutma; kontrol edemeyeceğin pek çok şey vardır. Sonuç beklediğin gibi olmayabilir. Önemli olan, geriye dönüp baktığında “keşke şunu da yapaydım” diyeceğin çok az şey bırakman. Elinden geleni verdin mi? O zaman vicdanın rahattır; sonuç ne olursa olsun deneyim senindir.
7. Merak etmekten korkma
“Niye?” sorusu küçükken olağandı; büyüdükçe susturuldu. Oysa merak, öğrenmenin motorudur. Soru sormak cesarettir. Sadece sınavlar için değil; anlamak ve hayatına katmak için öğren. Merak, seni düşünmeye, yeni yollar keşfetmeye zorlar. Büyük buluşlar, meraktan doğar- sen de bu kıvılcımı sürekli besle.
8. Zamanın değerini anla
Herkesin günü 24 saat. Fark, bu zamanı nasıl kullandığında. Bir saat telefon ekranında kaybolup gidebilir ya da bir saat kitapla, kaliteli sohbetle hayatı zenginleştirebilirsin. Plan yapmak sıkıcılık değil, özgürleşmektir- çünkü planı olmayan, sadece başkalarının planlarının bir parçası olur.
9. Kendinle barışık ol
Ergenlik aynalarla savaş demektir; yetişkinlik de benzer sınavlar getirir. Kendini sevmek şımarıklık değil; ruhun temel ihtiyacıdır. Kusurlarınla barış, güçlü yanlarını takviye et. Kendine iyi davran; çünkü kendinle barışık olunca başkalarına da daha doğal, daha içten davranırsın.
Son söz de canım babam Ünal Beşkese’nin yazdığı bir şiirden gelsin:
Oğluma Öğüt
Oğlum, ömrün boyu, sahteyi sevme,
Ham kalmış insana boynunu eğme.
Allah, doğru olandan yanadır, inan;
Geçici zevk için harama değme.
Yere düşenlere, bir de sen vurma.
Zalimden, gaddardan yana, hiç durma.
Senden kuvvetliden dayak da yesen
Hıncını, kendinden zayıftan alma.
Âlem ilerlerken, yerinde kalma.
Rahatı, dünyadan kopmakta bulma.
En çirkini bile sevmesini bil,
En güzele bile müptelâ olma…
Vakur ol, değerini bir gün anlarsın.
Cümlenin sonunda nokta ol, varsın.
Öne geçmek için boynunu eğip
‘Kambur ve değersiz bir virgül’ olma! *
Ne, çirkin yanlarına maskeler giydir,
Ne, yılışıp zorla kendini sevdir.
OLDUĞUN GİBİ GÖZÜKTÜĞÜN YER
ÇIKABİLECEĞİN EN YÜKSEK YERDİR!
Bunlara uyarsan, dimdik durursun.
Gerçek mutluluğu bunda bulursun.
‘Öğüdünle başarı gelmedi’ deme;
Zengin olmasan da, İNSAN olursun…
* Nâzım Hikmet’in deyişidir.
