İsrafil Dilmeç
BK Mobil A.Ş. Genel Müdürü
Eğitimde Yeni Çağ: Yapay Zeka Devrimi ve Öğrenme Kültürünün Dönüşümü
Eğitim teknolojileri (EdTech), uzun yıllar donanım odaklı (tablet, akıllı tahta vb.) ilerledikten sonra, bugün Yapay Zeka (YZ) ile “zeka ve veri odaklı” bir evreye geçiş yapmıştır. K12 eğitimi, artık bilginin sadece aktarıldığı değil; işlendiği, kişiselleştirildiği ve yeniden üretildiği bir ekosisteme dönüşmektedir. Bu dönüşüm, Türkiye ve dünyada öğrenci ve öğretmen rollerini kökten değiştirmektedir.
1. Küresel Bağlam ve Türkiye’nin Konumu
Dünya genelinde eğitim, “herkese tek beden” modelinden hızla uzaklaşmaktadır. Gelişmiş eğitim sistemleri, öğrencinin sadece akademik başarısını değil, öğrenme alışkanlıklarını ve dijital ayak izlerini analiz eden sistemlere geçmektedir.
Türkiye, teknolojik altyapı yatırımlarıyla bu yarışta önemli bir oyuncudur. Türkiye’yi farklı kılan nokta, sadece teknolojiyi tüketen değil, aynı zamanda eğitim teknolojisi üreten kurumların varlığıdır. Bu noktada, yerli eğitim ekosisteminin öncü hamleleri dikkat çekicidir.
2. Türkiye’de Öncü Bir Model: Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları (BUEK)
Türkiye’de eğitim teknolojileri denildiğinde, vizyonu ve uygulamalarıyla Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları (BUEK), global standartlarda bir başarı hikayesi sunmaktadır. BUEK, teknolojiyi “amaç” değil, eğitimi iyileştiren bir “araç” olarak konumlandırarak hayata geçirmiştir:
- Yapay Zeka Tabanlı Kişiselleştirme (Metodbox): BK Mobil’in BUEK için geliştirdiği dijital öğrenme platformu Metodbox, Türkiye’de yapay zekanın K12 eğitimine entegrasyonunun en güçlü örneklerinden biridir. Sistem, öğrencinin sadece neyi bilmediğini değil, neden bilmediğini de analiz eder. Öğrencinin öğrenme hızına ve stiline göre kişiselleştirilmiş içerik sunarak, “özel ders” deneyimini dijitalleştirir.
- Yerli Görüntülü Görüşme Altyapısı (SeeMeet): Pandemi döneminde global devlere bağımlı kalmak yerine, BK Mobil kendi mühendisleriyle SeeMeet uygulamasını geliştirmiştir. Bu, Türkiye’nin eğitim teknolojilerinde dışa bağımlı olmak zorunda olmadığının en net kanıtıdır.
- Erken Yaşta STEM ve Kodlama: BK Mobil tarafından geliştirilen Metodbox Bee ve ekosistem iş ortaklarından aldığı lisanslı eğitim teknoloji ürünleriyle “tüketen değil üreten nesil” mottosuyla, erken yaştan itibaren öğrencilerine analitik düşünme, kodlama ve robotik eğitimini çevrim içi araçlarla pekiştirecek altyapılar sağlamaktadır. Bu vizyon, öğrencilerin yapay zekayı sadece kullanan değil, onu yöneten bireyler olmasını hedefler.
- Hibrit Eğitim Vizyonu: Okulu sadece dört duvar arasından çıkarıp, fiziksel ve dijitalin harmanlandığı, zaman ve mekandan bağımsız bir öğrenme ortamı geliştirmektedir.
3. Yapay Zeka: Fırsatlar ve Tehditler Dengesi
Yapay zeka, K12 eğitiminde güçlü bir kaldıraçtır, ancak her güçlü araç gibi dikkatli kullanılmalıdır.
Fırsatlar: Eğitimin Demokratikleşmesi
- Hiper-Kişiselleştirme: Bahçeşehir Koleji Genel Müdürümüz Dr. Özlem Koç’un ve Eğitimden Sorumlu GMY’miz Dr. Özge Aslan’ın görüşmelerimizde ve geliştirmelerimizde sıklıkla vurguladığı ve şirketimiz üretim süreçlerinde her zaman rehberlik eden yaklaşımımız, “Her öğrencinin “parmak izi” kadar benzersiz bir öğrenme yolu vardır.” BK Mobil öğrenme nesneleri ve nesneleri bağlı öğrenme etkileşimini toplayan telemetri uygulamalarımızla veriye dayalı YZ, sınıfın en gerisindeki öğrenciyi de en ilerisindeki öğrenciyi de daha iyiye götürmek üzere kişiselleştirir.
- Anlık Geri Bildirim: Geleneksel sistemde bir sınavın sonucunu öğrenmek günler alırken, YZ destekli sistemlerde öğrenci hatasını saniyeler içinde görüp düzeltebilir.
- Öğretmen İçin Zaman Yönetimi: YZ, idari görevleri ve temel değerlendirmeleri üstlenerek öğretmene, öğrenciyle göz teması kurması ve ona mentorluk yapması için zaman yaratır.
Riskler ve Negatif Yönler
- Halüsinasyon Riski: YZ modellerinin bazen yanlış bilgiyi doğru gibi sunması, henüz bilgi süzgeci gelişmemiş K12 öğrencileri için yanıltıcı olabilir.
- Veri Mahremiyeti: Çocukların öğrenme verilerinin güvenliği, en hassas konulardan biridir. Bu çalışmalardaki amacımız öğrencilerimizin ve öğretmenlerimiz verilerinin işlenmeden anonim olarak Metodbox uygulamalarının iyileştirilmesinde kullanılmasıdır.
4. Davranışsal Dönüşüm: Roller Nasıl Değişiyor?
Teknoloji geliştikçe, sınıftaki aktörlerin davranış kodları da yeniden yazılmaktadır.
A. Öğrenci: “Pasif Alıcı”dan “Aktif Kaşif”e
| Geleneksel Öğrenci Davranışı | Yeni Nesil Öğrenci Davranışı |
| Bilgiyi öğretmenden bekler ve not alır. | Bilgiye YZ ve dijital kaynaklardan ulaşır, doğruluğunu sorgular. |
| Sonuç odaklıdır (“Cevap ne?”). | Süreç odaklıdır (“Bu cevaba nasıl ulaşırım?”, “YZ’ye ne sormalıyım?”). |
| Ezber yeteneği ön plandadır. | Prompt Mühendisliği (İstem oluşturma) ve sentez yeteneği ön plandadır. |
B. Öğretmen: “Bilgi Aktarıcı”dan “Öğrenme Tasarımcısı”na
Öğretmenlik mesleği önemini yitirmiyor, aksine daha “insani” bir boyuta evriliyor.
- Kürasyon ve Rehberlik: Öğretmen artık bilginin tek kaynağı değildir. Görevi, YZ’nin sunduğu sonsuz bilgi okyanusunda öğrenciye doğru kaynakları seçmeyi (kürasyon) öğretmek ve rehberlik etmektir.
- Duygusal Zeka (EQ) Liderliği: YZ bilişsel süreçleri devraldıkça, öğretmenin empati, motivasyon, etik değerler ve sosyal beceri kazandırma rolü çok daha kritik hale gelmektedir. Bir makine öğrenciye “aferin” diyebilir ama bir öğretmenin bakışındaki gururu hissettiremez.
- Veri Okuryazarlığı: Yeni nesil öğretmen, BUEK’in Metodbox örneğinde olduğu gibi, sistemin ürettiği verileri okuyup yorumlayabilen, buna göre pedagojik strateji geliştiren bir uzman gibi davranmaktadır.
5. Sonuç: Teknoloji ve İnsanın Ortaklığı
Eğitimin geleceği, insan zekası ile yapay zekanın rekabetinde değil, iş birliğinde yatmaktadır. Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları gibi öncü yapıların gösterdiği üzere, teknolojiyi bir amaç değil, öğrenciyi merkeze alan bir araç olarak kullanan sistemler kazanacaktır.
Gelecek; YZ’yi yasaklayan değil, onu etik ve verimli kullanarak öğrencilerine “öğrenmeyi öğreten” sistemlerin olacaktır.
“Eğitimde Veri Devrimi: Metodbox Etkisi”
BÖLÜM 1: Akademik Başarı ve Tam Öğrenme
Odak: Geleneksel sınıf eğitimi ile YZ destekli kişiselleştirilmiş eğitimin karşılaştırması.
| Metrik | Geleneksel Eğitim (Ortalama) | YZ Destekli Eğitim (Metodbox) | Değişim |
| Konu Eksiklerini Kapatma Hızı | 3 Hafta | 4 Gün | 5.2x Daha Hızlı |
| Sınav Başarı Artışı | — | — | +%25 Puan Artışı |
BÖLÜM 2: Öğretmen Verimliliği
Odak: Öğretmenin üzerindeki idari yükün azalması ve mentörlüğe dönüş.
- Ödev Okuma ve Hazırlama Süresi:
- Öncesi: Haftada 12 Saat
- Sonrası (YZ Desteğiyle): Haftada 4 Saat
- Sonuç: Öğrencilerle birebir ilgilenmek için haftada fazladan 8 saat kazanıldı.
BÖLÜM 3: Kişiselleştirilmiş Öğrenme Deneyimi
Odak: “Herkese tek beden” anlayışının bitişi.
- Veri Analizi: Bir öğrenci için dönem boyunca 10.000+ veri noktası analizi.
- İçerik Çeşitliliği:
- Görsel Öğrenenler için: Video ve Simülasyonlar
- Analitik Öğrenenler için: Veri problemleri ve Metodbox AI Asistan
- Tespit: “Öğrenci matematikte başarısız değil, sadece okuduğunu anlama (Türkçe) eksiği nedeniyle soruyu çözemiyor.” (Kök neden analizi).
BÖLÜM 4: Öğrenci Davranış Değişikliği
Odak: Pasiften aktife geçiş.
- Soru Sorma Sıklığı: %40 Artış (Öğrenci YZ’ye çekinmeden soru sorabiliyor).
- Kendi Kendine Öğrenme: Öğrencilerin %70’i, okul sonrası saatlerde kendi istekleriyle platformda “keşif” yapıyor.
Hakkında:
Bk Mobil şirketimiz 2017 yılında Ankara Cyberpark Teknopark içerisinde İcra Kurulu Başkanımız Sn. Hüseyin Yücel’in vizyonu ve 20 yılı aşkın tecrübeyle son kullanıcıların etkileşimi konusunda uzmanlaşmış İsrafil Dilmeç’in ortaklığıyla hayata geçirilmiştir.
Metodbox ilkokul (1, 2, 3 ,4. sınıflar), ortaokul (5, 6, 7, 8.sınıflar), lise (9, 10, 11, 12.sınıflar) ve üniversiteye hazırlık (11, 12.sınıf ve liseden mezun) öğrencileri, sınıf ve branş öğretmenleri, okul yöneticileri ve üye öğrencilerin velileri tarafından kullanılan; hem web sitesi, hem mobil sitesi hem de IOS, Android ve Huawei uygulamaları sayesinde, her yerde bağlanılabilen ve kullanılabilen bir K12 eğitim platformudur.
Metodbox AI: Öğrenme deneyimleri, Öğrencinin ilgi alanlarına, öğrenme hızına, performansına göre uyarlanan içerikleri deneyimlemek MetodboxAI ile mümkün. Öğrenme yolculuğuna göre uyarlanabilir model gelişimi, Öğrenme stillerine uygun çeşitli öğrenme modelleri ve yolları oluşturma, Öğrenme Analizi için, etkileşim verileri ve öğrenme eğilimlerinin analizi Metodbox üzerinden gelen sinyaller ile sağlanmaktadır.
Metodbox Bee: “Bilgiye Dayalı Gerçek Yaşam Problemini” çözmek için özel yaratıcılık, üretim ve sunum becerilerine ihtiyaç duyan dersler, standart metrikler ve sistemler ile değerlendirilemez. Metodbox Bee, öğretmenlere bu tür içerikler için bir değerlendirme sistemi sağlar. Bütün PBL (Proje Tabanlı Öğrenme) öğretmenlerinin süreçlerini, ders içeriklerini yönetmelerine yardımcı olurken öğrencilerini temalarla ve proje adımlarını bütüncül bir yaklaşımla değerlendirir. MetodboxBee, bireysel projeler, öğretmenler için tasarlanmıştır.
SeeMeet: SeeMeet’i diğer görüşme uygulamalarından ayıran en önemli nokta “eğitim tabanlı” olmasıdır. Geliştirmiş olduğumuz bir diğer ürün olan “Metodbox” ile tam uyum içerisinde çalışarak, canlı derslerin kesintisiz bir şekilde yapılmasına olanak sağlar. Metodbox Bee, öğretmenlere bu tür kurslar için bir değerlendirme sistemi sağlar. Bütün PBL (Proje Tabanlı Öğrenme) öğretmenlerinin süreçlerini, ders içeriklerini yönetmelerine yardımcı olurken öğrencilerini temalarla ve proje adımlarını bütüncül bir yaklaşımla değerlendirir. MetodboxBee, bireysel projeler, öğretmenler ve eğitim kurumları için yıllık üç farklı pakete sahiptir. Uygulamaya eklemiş olduğumuz bir çok farklı özellik sayesinde yapılan canlı dersler adeta sınıf ortamında işlenircesine kesintisiz ve etkileşimli bir şekilde işlenebilmektedir.
