Türkiye’de nisan ayında etkili olan ve üreticileri olumsuz etkileyen “zirai don” İstanbul’da gerçekleşen Yapay Zekâ Zirvesi’nde de gündeme geldi. Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce, çiftçinin, yapay zekâ uygulamalarının hangi bölgeye ya da araziye, ne zaman ekim ve dikim yapılacağıyla ilgili kararlarında etkili olmasıyla zirai donun etkisinin azalacağını söyledi. Yapay zekanın tarımda gençleşmeye de olanak sağlayacağını dikkat çeken İnce, özellikle kadınların devreye girmesiyle ve yapay zekâyı kullanmalarıyla tarımda verimin artacağını belirtti.
Bahçeşehir Üniversitesi ev sahipliğinde 16-17 Nisan’da gerçekleşen Future AI Summit’25 İstanbul’da konuşulan konulardan biri de tarım ve yapay zekâ oldu. Uzman isimlerin yer aldığı panelde tarım teknolojilerinde yapay zekanın yaygınlaşmasında, finansal destek ve teknolojik okur yazarlık masaya yatırıldı. Moderatörlüğünü Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Kıdemli Program Koordinatörü Özcan Türkoğlu’un yaptığı panelde Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Ankara Ofis Direktörü Mehmet Üvez, İzmir Ticaret Borsası Genel Sekreteri Dr. Ersin Güdücü, Türk Dünyası Tarım Birliği Başkanı Doğan Başaran, Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce konuşmacı olarak yer aldı. Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce, yapay zekânın zirai donun etkisinin azalmasına destek olacağını vurguladı.
TEKNOLOJİK OKUR YAZARLIK, FİNANSAL DESTEK
Panelde gelecekte tarım alanında yapay zekânın daha fazla yer alacağına dikkat çekildi. Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce, panel sonrasında önemli değerlendirmelerde bulundu. Ülkemizde tarımda yapay zekâda önemli fırsatların olduğunu belirten İnce, yapay zekânın don ve benzeri ürün verimini düşüren sorunlarla mücadelede büyük fayda sağlayacağını, teknolojiyle doğacak yeni fırsatların gençlerin tarım sektörüne ilgisini çekeceğini vurguladı. Çiftçi kadınların sağladığı verim artışının yapay zekâ desteğiyle daha üstlere taşınacağını dile getiren uzman isim, çiftlikleri yapay zekâ ile nesnelerin interneti teknolojisinin yönetilebileceğini söyledi.
DONLA MÜCADELEDE YAPAY ZEKÂ
yapay zekânın zirai donun etkisinin azalmasına destek olacağını vurguladı.
Endüstri Mühendisi Emrah İnce, son günlerde tarımdaki don olayına değinerek yapay zekâyla sağlanacak desteğin don olayına karşı daha erken müdahale imkanı sunacağını dile getirerek “Bugünün de önemli bir konusu olan, biliyorsunuz geçtiğimiz hafta yaşadığımız don felaketi vardı. Tabii dondan korunmanın çeşitli yöntemleri var. Bir tane reçetesi yok, çok çeşitli reçeteleri var. Belki bunlar da otomasyonla, yapay zekânın vereceği komutla hazır hale gelecek. Don dediğimiz zaman yerleşik don haritaları var. Çiftçinin daha ilk ağaç dikilmeden önce, plantasyonu yapılmadan önce bölge seçimi, arazi seçiminde vermesi gereken kararlar var. Bu karar yanlış olduğu zaman donun etkisi de çok yıkıcı oluyor. Bu aşamada karar destek sistemlerinde yapay zekânın etkisini göreceğiz” dedi.
YAPAY ZEKÂ DESTEKLİ SİSTEMLER ÇİFTLİKLERİ YÖNETECEK
Gübreleme programlarından sulama programlarına kadar yapay zekânın ufak ufak etkilerinin başladığını belirten İnce, tarımda dördüncü devir olan akıllı güç döneminden “AI power” (Yapay zekâ gücü) dönemine geçildiğini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Bu çok önemli bir aşama. Burada biz karar verme mekanizmalarında yapay zekâyı günlük hayatta da birçok finans kuruluşunun ya da gübre şirketlerinin yaptığı aplikasyonlarda da görüyoruz. Şu an için bunlar basit veriler ama zaman içerisinde FMS yani Farm Management System dediğimiz ana çatı, bir şemsiye altında bir çiftliği yönetecek kadar entegre olacak. Nesnelerin interneti ve yapay zekâ ile bir çiftliği yönetebilecek düzeye gelecek.”
TEKNOLOJİ TARIMDA GENÇLEŞMEYİ GETİRECEK
Emrah İnce, tarımda nüfusun yaşlanmasının bir sorun olduğunu, gençleşmenin artık bir zorunluluk haline geldiğini belirtti. Teknolojiyle tarım alanında oluşacak fırsatların gençlerin bu sektöre ilgisini artıracağına inandığını söyleyen İnce, “Tarımdaki nüfusumuzun gençleşmesi bir zorunluluk, opsiyonel bir şey değil. Şu anki kariyer seçimlerinde yapılan çalışmalarda saha çalışmalarında, tarımla ilgili sektörel seçimlerin yüzde 3 bazında kaldığını görüyoruz. Bu çok düşük bir oran. Tarımda gençleşmek bir zorunluluk ve bunu yaparken de aslında en önemli ortaya çıkış argümanımız teknolojiyi daha seven, teknoloji uygulanacak alanlara girmek isteyen bir yeni nesil olduğunu düşünüyorum. Tarım da bu alanda bakir olduğu için buradaki uygulama alanları daha fazla fırsatlar sunuyor. Genç neslin buradaki tercihinin buradaki oyunu değiştireceğini, teknolojilerle bu oyunun içine girmek isteyeceğini düşünüyorum” dedi.
KADIN ELİ TARIMDA VERİMİ YÜZDE 15-20 ORANINDA ARTIRIYOR
Tarımla uğraşan kadınların bulunduğu faaliyetlerde verimin yüzde 15-20 daha fazla olduğunu belirten İnce, yapay zekânın da devreye girmesiyle çiftçi kadınların sayının daha da artacağını söyledi. İnce, şöyle konuştu: “Ülkemizde 220 bin yaklaşık kayıtlı çiftçi kadınımız var. Çiftçi kadınlarımızın üretim alanlarındaki çalışmalarda şunu gördük ki çiftçi kadınlarımızın elinin değdiği veya yönettiği çiftliklerdeki verim artış oranı yüzde15-20 oranında çıkıyor. Çiftçilerimiz, kadın çiftçilerimiz özellikle çok daha meseleye sadık, çok daha çalışkan ve çok daha istekli gözüküyorlar. Yapay zekâ uygulaması olacak çeşitli alanlarda, lider veya önder çiftçilerin seçileceği sahalarda çiftçi kadınlarımızın tercih edilmesi zaten hali hazırda konvansiyonel yöntemlerle elde ettikleri yüzde 15-20’lik verimi çok daha yukarıya taşıyacağını düşünüyorum.”
